Het Drachtster Lyceum 1920


Vanaf januari 1920 is de verkoop van alcohol in de Verenigde Staten illegaal. Zo poogt men verwildering van het land na de Eerste Wereldoorlog en de demobilisatie van honderdduizenden soldaten te voorkomen. De drooglegging heeft het tegenovergestelde effect, er wordt nog nooit zoveel gedronken en de handel in sterkedrank komt in handen van de maffia. De onkerkelijkheid in Nederland neemt toe van 7,8% tot 14,4%.
De radio is wel ver genoeg geperfectioneerd om populair te worden. Aanvankelijk een speeltje voor de rijkere burgers wordt de radio steeds goedkoper en kopen ook middenklassers een exemplaar. De eerste omroeporganisaties worden opgericht. De motorfiets komt binnen het bereik van de lagere burgerij. Ook auto's worden steeds meer zichtbaar in het straatbeeld.

In Nederland heeft de groepering rond het tijdschrift De Stijl van Theo van Doesburg grote invloed. Tot de medewerkers behoren Piet Mondriaan en Gerrit Rietveld. Thijs Rinsema is geboren in Drachten en houdt zich, net als zijn jongere broer Evert, met schoenmaken bezig, wat hij tot een jaar voor zijn dood volhoudt. Door zijn broer komt Thijs in aanraking met Theo van Doesburg en zijn werken, waardoor hij steeds meer in de richting van De Stijl en Dada begint te schilderen. Op de Dragtster Rijks Hoogere Burgerschool met vijfjarige cursus zijn er in het schooljaar 1920-1921 nog maar vier klassen. Op de school zitten dan veertig leerlingen. Op 15 juli verschijnt in de Leeuwarder Courant het volgende bericht.

Examens R.H.B.S. te Dragten

Bevorderd naar de tweede klasse Siemkje Gorter, Hendrik van der Veen, Anno Boosman, Jan Zoovele, Earel de Vries, Fokko Beek, Earel Bergsma, Eeltje Boonstra, allen te Draehten; Sieme Bloembergen te Beets, Dirk Schepel te de Wilp. Jan Toxopeus te Marum. Piet Lok te Friesche-Palen en Pieter Oosterhof te Nijega. Niet bevorderd vier leerlingen. Bevorderd naar de derde klasse Maria Kaiser, Klaasje de Vries, Aukje lest, allen te Drachten; Hilda Kabel te Drachtster Compagnie, Mea de Groot te Beetsterzwaag, Aaltje Haagsma te Ureterp, Albert Bouwes te Oostermeer, Cornelis de Jong te Surhuisterveen en Carol Funke te Drachten. Bevorderd naar de vierde klasse Christiaan Boosman, Wietze Brandsma, Jan Klasema, Marten de Jong en Bernard de Vries, allen te Drachten. Toegelaten tot de eerste klasse Hillebrand Bolier, Reinder van der Burg, Jan Visser, Gosling Dekker, Johannes de Wal (v.w.), Rienkje lest, .Nelly de Vrieze, Aukje de Vries, Janke Zandstra, allen te Drachten; Douwe Beek (te Nijega (v.w.), Auke Bottema ie Siegerswoude. Klaas Hovinga te Boornbergum, Hendrik Boonstra te Opeinde, Bauke Mulder te Beetsterzwaag. Johanna Gorter. Dieuwke lest, Geziena lest en Jan Haagsma. allen te Ureterp; Anton Meijer te Houtigehage , Cornelis Ooslerhoff te Nijega, Hinze Vonk te Drachtstercompagnie, Jantina Lubbers Ie Gorredijk. Bouwina Froentjes tn Wijtze Poppinga te Marum. Anno Slotroos Ie Noordwijk (Gr.). Komelis Stoffers te Nietap, Simon From, Roelof Edens (v.w.) en Wilhelmina Noord te de Leek en Tjeerd Wieland te Midwolde (v.w.). Afgewezen 7 leerlingen. Toegelaten tot de tweede klasse Binnert Hoekstra te Hardegarijp(v.w.). Anna Visscher, Boukje Faber, Fedde Bruinsma (v.w.), Johan Wesseling, allen te Drachten; Maria Lubbers te Gorredijk. Toegelaten tot de derde klas Anna Hartmans te Bergum. Afgewezen één leerling. Afgewezen voor de vierde klasse twee leerlingen.

In 1920 worden in Dragten ook een leeszaal en een volksuniversiteit gesticht. In de Dragtster Courant wordt ook gepubliceerd wie de burgers zijn die hebben bijgedragen aan de 60.000 gulden. De lijst dateert van 1918. Om de benodigde 60000 gulden bijeen te krijgen, wordt er eerst onder de bewoners van de gemeente Smallingerland gevraagd of zij willen bijdragen en voor welk bedrag. De lijst heeft het opschrift Ondergeteekenden verbinden zich tot de betaling van eene bijdrage in eens tot het achter hunne namen vermelde bedrag voor de stichting eener RIJKS HOOGERE BURGERSCHOOL MET VIJF-JARIGEN CURSUS TE DRAGTEN, toegankelijk voor jongens en meisjes. De storting zal pas behoeven te geschieden wanneer de stichting der school verzekerd is.

Maar er hoeft nog niet te worden getekend. Een tweede lijst is wat dringender van aard en de belangstellenden moeten nu ook de lijst van een handtekening voorzien. Het opschrift van de lijst luidt: Ondergeteekenden, belanghebbenden bij- en belangstellenden in de oprichting eener Rijks Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus te Dragten, verbinden zich tegenover de Gemeente Smallingerland : a. om in de kosten van oprichting en stichting dier school bij te dragen voor de som in de hieronder staande lijst achter hunnen naam vermeld en b. om binnen veertien dagen na kennisgeving door of van wege de Commissie ad hoc door haar te verzenden, zoodra met den bouw der school een aanvang zal zijn gemaakt, die som te storten in de kas der Gemeente Smallingerland ten kantore en op kwitantie van den heer Gemeente-Ontvanger. De mede-ondergeteekenden Burgemeester en Secretaris der Gemeente Smallingerland, alszoodanig die gemeente ten deze vertegenwoordigende verklaren boven gemelde verbintenissen ten behoeve dier gemeente aan te nemen en zich te verbinden de gestorte gelden ter beschikking van het Rijk te stellen voor bovengemeld doel. Volgens mededeling van den Minister van Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken ligt het aanvankelijk in de bedoeling de voormelde school met 1 september te openen. Voor de Gemeente Smallingerland
Burgemeester
Secretaris
Tenslotte wordt in een derde lijst bijgehouden wie er heeft betaald. Deze uiteindelijke lijst vermeldt de personen die daadwerkelijk een bijdrage hebben geleverd.

Ondergeteekenden verbinden zich tot de betaling van eene bijdrage in eens tot het achter hunne namen vermelde bedrag voor de stichting eener RIJKS HOOGERE BURGERSCHOOL MET VIJF-JARIGEN CURSUS TE DRAGTEN, toegankelijk voor jongens en meisjes. De storting zal pas behoeven te geschieden wanneer de stichting der school verzekerd is.

NAAMVoornamenBEROEPWOONPLAATSBii te dragen som
Dep Dragten der Mij tot Nut van t Algemeen Dragten 4.000,00
P.J. ALGRA Pieter Landb/raadslid Opeinde 1.000,00
E. BEEK Eeuwe fabrikant Dragten 1.000,00
A. BERGSTRA Aldert tandarts Dragten 1.000,00
H.W. BLEEKER Hendrik W. arts Dragten 1.000,00
C. DE BOER Cornelis architect Dragten 1.000,00
K. T. DE BOER Klaas Taeke veearts Dragten 1.000,00
B. BOLLEMAN Binne houthandelaar Dragten 1.000,00
G. BOSMA Wzn. Gerrit winkelier Dragten 1.000,00
H. BRANDSMA Hendrik fabrikant Dragten 1.000,00
L.S. DURKSZ Lieuwe landbouwer Dragten 1.000,00
J. FABER landbouwer Ureterperval 1.000,00
G. GORTER Gerrit winkelier Dragten 1.000,00
J.M. HOUWEN Jacob Menno fabrikant Dragten 1.000,00
Mr. DE JONG POSTH. Abr Jan F notaris Dragten 1.000,00
Dr. G.H. KAISER Gerbert H. fabrikant Dragten 1.000,00
GEBRS. LAVERMAN boekh./drukkerij Dragten 1.000,00
v. d. MEULEN Bernardus J. fabrikant Dragten 1.000,00
Joh. H. vd Meulen Johannes zonder beroep Dragten 1.000,00
J.R. MULDERS Jan brievengaarder Rottevalle 1.000,00
H. NOORDERHAVEN Hessel hoofd eener school Dragten 1.000,00
J. OOSTERBAAN Jan kassier Dragten 1.000,00
Mej. T. TALMAN T. zonder beroep Dragten 1.000,00
IJ. VEENLAND Ijme landbouwer Dragten 1.000,00
Gebr Veenstra landbouwers Rottevalle 1.000,00
J. WILDEMAN Johannes bakker Dragten 1.000,00
A. ZOOVELE Andries fabrikant Dragten 1.000,00
J. ZOOVELE Jan zonder beroep Dragten 1.000,00
R. K. ZIJLSTRA Rein Kornelis kassier Dragten 1.000,00
van Blom Wed H zonder beroep Alkmaar 500,00
B.K. DE BOER Kornelis tailleur Dragten 500,00
G.B. de Boer Geeuwke B manufacteur Dragten 500,00
F.J. de Boer Fokke J vervener Boornbergum 500,00
L.Atsma Libbe landbouwer Rottevalle 500,00
Boersma Y zuiveldirecteur Opeinde 500,00
O. Bolleman Oene houthandelaar Dragten 500,00
van der Burg Sjirk landbouwer Opeinde 500,00
Doopsgezinde gem. vanDrachten-Ureterp 500,00
L.O.Durksz Dragten 500,00
Mej. A. Duursma zonder beroep Dragten 500,00
Gorter Hendrik kastelein Olterterp 500,00
Iest Piet landbouwer Ureterp-Selm 500,00
Kalsbeek Iest zonder beroep Dragten 500,00
van Kammen Libbe landbouwer Dragten 500,00
J.Lok dir. Zuivelfabriek Friesche Palen 500,00
Meekma veearts Dragten 500,00
van der Meulen Anske E Dragten 500,00
vd Mey Auke fabrikant Dragten 500,00
Miedema dir. ambachtschool Dragten 500,00
Herv KerkOudega Oudega 500,00
Mevr Oosterbaan Wed F.J. zonder beroep Dragten 500,00
G. Posthuma Gerhardus apotheker Dragten 500,00
S. Reindersma Sake bakker Dragten 500,00
A. Sonderman Arnold dir gasfabriek Dragten 500,00
Spahr vd Hoek Dragten 500,00
S.J. Veenland Sytze landbouwer Dragten 500,00
R. de Vries Roelof onderwijzer Dragten 500,00
J.Zuidema Jan opz. Prov. Waterst. Dragten 500,00
J. Douma Jan landbouwer Opeinde 300,00
Ds Kabel predikant Dr. Compagnie 300,00
Oosterhof Tjerk landbouwer Nijega 300,00
A.K. van der Veen Anne K timmerman Dragten 300,00
Wed. Th. Van Veen manufacturierster Dragten 300,00
Meijer J. landbouwer Zuid Dragten 300,00
J de Boer Jan J winkelier Boornbergum 250,00
Dr Boersma Doeke Leeuwarden 250,00
F. Bongartz Frans R Fabr. leerlooier Drachten 250,00
G. Boosman Gerben adm.makelaar Dragten 250,00
E. Duursma Egbert fabrikant Dragten 250,00
Helfrich Jelle drogist Dragten 250,00
Hoek ds J.A. predikant Nijega 250,00
F.G.H. Hofma Wed F.J. hotelhouder Dragten 250,00
Israels Sander Commissiesecr. Dragten 250,00
P. Lammers Piet Dragten 250,00
G. van Manen Gerben Architect Dragten 250,00
A.J. van der Meulen Auke J fabrikant Dragten 250,00
J.E. van der Meulen bakker Dragten 250,00
vd Mey Lourens fabrikant Dragten 250,00
Sj Osinga Sjoerd fabrikant Dragten 250,00
Mej. Pel zonder beroep Dragten 250,00
J. Posthumus Johannes notaris Dragten 250,00
Th. Rinsma Thijs schoenmaker Dragten 250,00
A. de Vrieze Atze drogist Dragten 250,00
van den Burg Oetze B. landbouwer Nijega 200,00
van Dijk Tjerk wethouder Dragten 200,00
Geerligs Jan L landbouwer Dragten 200,00
M.J.Geerligs Dragten 200,00
wed Sjirk Kielstra Dragten 200,00
S.R. Kuipers slager Dragten 200,00
Postma Harm manufacturier Dragten 200,00
Rinsma S zonder Dragten 200,00
Rijpkema veearts Dragten 200,00
S. Sietzema sigarenfabrikant Dragten 200,00
Veenstra Jelle G. landbouwer Dragster Comp. 200,00
R.R. de Boer Riekele winkelier Ureterp 150,00
B. Kielstra Boke landbouwer Boornbergum 150,00
Plantinus Wed. J. zonder beroep Dragten 150,00
Arendz A.J. landbouwer Zuid Dragten 100,00
van Asperen Ye zuiveldirecteur Dragten 100,00
Binsma Binne S landbouwer Boornbergum 100,00
de Boer Bareld landbouwer Rottevalle 100,00
De Boer Jacob schoenmaker Dragten 100,00
de Boer Jan S landbouwer Boornbergum 100,00
Bosma Jan K landbouwer Boornbergum 100,00
Boonstra Eelco zonder beroep Dragten 100,00
Carsjens ds. A predikant Oudega 100,00
L. Geerligs Lammert landbouwer Selmien 100,00
Iest W Dragten 100,00
R.K. Keuning Rein K winkelier Ureterp 100,00
Kijlstra Rienk G. bakker Dragten 100,00
Koopstra L.J. administrateur Beetsterzwaag 100,00
van der Meer Lammert landbouwer Selmien 100,00
van der Meulen Paulus horloger Dragten 100,00
Mulder Jan R rijwielhandel Dragten 100,00
Schuurmans Kornelis hoofd eener school Dragster Comp. 100,00
Sietsema Minne landbouwer Selmien 100,00
de Thouars G.O.A apotheker Dragten 100,00
de Vries H. onderwijzer Rottevalle 100,00
de Wal Hotze landbouwer Dragten 100,00
de Vrieze Kornelis drogist Dragten 100,00
de Zee Pieter rentenier Dragten 100,00
Zoovele Oebele fabrikant Dragten 100,00
Arendsz P.J. landbouwer Beets 75,00
Bolier Jacob verlofhouder Dragten 75,00
Keuning Martinus slager Dragten 75,00
Lammers Tjerk rijwielhandel Dragten 75,00
Aris ds David predikant Dragten 50,00
Boelens Gauke koperslager Dragten 50,00
de Boer Gosse J landbouwer Boornbergum 50,00
Bottema S landbouwer Siegerswoude 50,00
van der Burg Linge winkelier Dragten 50,00
Comello Petrus reiziger Dragten 50,00
Gezusters Dousma Dragten 50,00
Dijkstra Atze landbouwer Dragten 50,00
de Jong Dirk kapper Dragten 50,00
Klasema Hendrik slager Dragten 50,00
Klasema Hendrik J schilder Dragten 50,00
Lammers Broor zonder Dragten 50,00
O. Landmeter zonder beroep Augustinusga 50,00
van der Meer Wiebe Sigaren Dragten 50,00
Tuinstra Taeke landbouwer Dragten 50,00
Visser Jac.J. zuiveldirecteur Boornbergum 50,00
Westerbaan Gerlof winkelier Dragten 50,00
van der Baan Oepke touwslager Dragten 25,00
Beintema Ritske kleermaker Dragten 25,00
Blauw Gerben cafehouder Dragten 25,00
Blauw Riekele Surhuisterveen 25,00
Boomsma Reinder zadelmaker Dragten 25,00
Comello Franke photograaf Dragten 25,00
Duursma Steven hoofd der school Oudega 25,00
Durksz Jetze onderwijzer Dragten 25,00
Geerligs Oedzer landbouwer Oudega 25,00
B Helfrich Bonne drogist Surhuisterveen 25,00
Hendriks Eelkje timmerman Dragten 25,00
de Jong Jan U. slager Dragten 25,00
Jongsma Anne landbouwer Dragten 25,00
Kiers landbouwer Oudega 25,00
Klasema Wiebe meubelmaker Dragten 25,00
Kijlstra J. Oudega 25,00
Kijlstra Egbert H. koopman Dragten 25,00
van der Laan Frans manufacturier Dragten 25,00
Erven Mulder Oudega 25,00
van der Ploeg Gerben B landbouwer Oudega 25,00
Schuurman Hoofd der school Rottevalle 25,00
F. Sietsema Minne graanh/koopman Surhuisterveen 25,00
Spans P.J.K. onderwijzer Dragten 25,00
Steenhuizen Doeke rijksontvanger Dragten 25,00
Sterk Hendrik cafehouder Dragten 25,00
Tuinstra Jan landbouwer Dragten 25,00
Venema Marcus winkelier Dragten 25,00
Viersen Willem veehouder Dragten 25,00
S vd Wal S. Hoofd der school Surhuisterveen 25,00
Welling Alle W. landbouwer Oudega 20,00
de Wal Harm koopman Dragten 20,00
B Zijlstra Berend koopman Dragten 20,00
Rinsma Ruurd klerk Dragten 15,00
Wilkens Oudega 15,00
Bron A.H. landbouwer Surhuisterveen 10,00
Buikema Klaas kastelein Dragten 10,00
de Cornillon A.L.P. muziekleraar Dragten 10,00
Douma Heerco Oudega 10,00
Hoekstra Auke tuinier Dragten 10,00
H de Jong H. logementhouder Surhuisterveen 10,00
de Jong Mient commisionair Dragten 10,00
van Manen Gerben T slager Dragten 10,00
Turksma David koopman Dragten 10,00
Visser Gauwe concierge Dragten 10,00
vd Weide Wybrand barbier Dragten 10,00
Boonstra Lieuwe zonder beroep Dragten 5,00
Hagedoorn Aaldert fitter Dragten 5,00
Pal Geert bierhandelaar Dragten 5,00
VeltmanSjoerd groentehandelaarDragten2,50

Totaal 60.317,50

Op zaterdag 13 september 1919 wordt de eerste vergadering gehouden en worden er notulen bijgehouden in het notulenboek van de school.



1e vergadering op zaterdag 13 september 1919 te 3 ½u. ❜s nam.
Aanwezig:

Nadat de heer Martin zich bereid heeft verklaard de notulen te schrijven, opent de Directeur de vergadering en spreekt een woord van welkom tot de leraressen en leraren. Hij herinnert er aan dat de gemeente Drachten hard heeft gewerkt om in het bezit te komen van de nu geopende R.H.B.S.en dat het dus de plicht is van het personeel om, dan eendrachtig samen te werken, den naam van de school hoog te houden en haar tot een kostbaar bezit van Drachten te maken. Daarvoor is nodig dat de leerlingen met niet al te veel tegenzin naar school gaan, dat zij het, in zekeren zin, prettig zullen vinden om daar onderwijs te ontvangen. Door opgewekt les te geven kunnen de leerkrachten er veel toe bijdragen het den leerlingen op school zoo aangenaam mogelijk maken. Dan zullen tevens de klachten van ouders tot een minimum beperkt worden. De leraressen en leraren zijn vrij in hun methode van les geven doch moeten zich liefst zoveel mogelijk aan het normale programma houden. Dat is vooral van belang van kinderen van ambtenaren die nogal eens van standplaats verwisselen. De directeur merkt verder op dat het goed is de capaciteiten der leerlingen niet te overschatten. Men geve niet te veel huiswerk doch eise dan ook keurig werk, ook wat het uiterlijk betreft. Ook straffe men het liefst zoo weinig mogelijk, waarmede natuurlijk niet bedoeld wordt dat men verkeerde dingen over het hoofd moet zien.





Leerlingen: Douwe J. Beek; Hillebrand F. Bolier; Auke J. Bottema; Reinder van der Brug; Gosling Dekker; Roelof J. Edens; Johanna Gorter; Jan Haaqsma; Dieuwke G. lest; Rienke lest; Jantine H. Lubbers; Bauke Mulder; Willemina H. Noord; Anne Stokroos; Rinze Vonk; Janke Zandstra; Hendrik E. Boonstra; Simon From; Bouwina H. Froentjes; Klaas Hovinga; Gezina A. lest; Anton Meyer; Kornelis Oosterhof; Wytze Poppinqa; Kornelis Stoffers; Jan Visser; Aukje de Vries; Nelly de Vrieze; Johannes de Wal; Tjeerd F. Wieland; Fedde Bruinsma; Boukje Faber; Binnert Hoekstra; Jacob Hyenga; Maria C. Lubbers; Anna H.M. Visscher; Johan Wesseling; Anna Hartmans; Klaas Noorman.